Ιπποκράτης Καραβίας
« Οι Φιλόστρατοι της Λήμνου »
[ Φιλόστρατοι: φιλόσοφοι εκ Λήμνου
]
Φιλόστρατος ο Α΄, υιός του Βήρου
Φλάβιος Φιλόστρατος
Φιλόστρατος ο Γ΄, υιός του Νερβιανού
Φιλόστρατος ο Δ΄
Εθνικόν Ημερολόγιον Σκόκου 1917
Αρχαιογνωσία
Κοινωνική Σκέψη
Οι Φιλόστρατοι της
Λήμνου
Κατά τον 2ον και 3ον μ.X. αιώνα ήκμασεν η εκ Λήμνου καταγόμενη
οικογένεια των Φιλοστράτων, η οποία παρέσχε το μοναδικόν αληθώς φαινόμενον της εμφανίσεως
κατά την εποχήν εκείνην τεσσάρων μελών αυτής, πάντων διαπρεπών φιλοσόφων και
συγγραφέων.
Φιλόστρατος Α΄
Ό πρώτος Φιλόστραιος ήτο υιός Βήρου και έζησε
κατά τον 2ον μ.X. αιώνα, πιθανώτατα επί του Ρωμαίου Αυτοκράτορος Νέρβα.
Δυστυχώς πολλάς ειδήσεις περί του βίου αυτού δεν έχομεν, τούτο μόνον
γινώσκοντες ότι υπήρξε σοφιστής διάσημος, εξασκήσας το έργον τούτο εν Αθήναις,
ένθα κατ’ εκείνους τους χρόνους η αναγεννηθείσα σοφιστική επιστήμη διετέλει εν
πλήρει ακμή.
Εκ των συγγραμμάτων αυτού διεσώθη μέχρις
ημών ο διάλογος «Νέρων»,
θεωρούμενος μέχρι τινός ως έργον του Λουκιανού, τά δέ λοιπά, άπερ αποδίδονται
εις αυτόν, άλλα μεν απωλέσθησαν, άλλα δε πιθανώς ανήκουσιν εις τον τρίτον Φιλόστρατον.
Τό διασωθέν συγγραμμάτιον («Νέρων») μετά περισσής καλλιεπείας και ευφυΐας
γεγραμμένον περιέχει διάλογον του Λημνίου Μενεκράτους προς τον στωΐκόν
φιλόσοφον Μουσώνιον Ρούφον περί της υπό του Νέρωνος μελετηθείσης τομής του
’Ισθμού της Κορίνθου.
Φλάβιος Φιλόστρατος
Ο υιός αυτού Φλάβιος Φιλόστρατος υπήρξε κατά
πολύ υπέρτερος του πατρός και εγένετο εκ των διαπρεπεστέρων σοφιστών των χρόνων
εκείνων. Σπουδάσας κατ’ αρχάς παρά τω ιδίω πατρί, ήκουσεν έπειτα μαθήματα και
παρ’ άλλων διασήμων σοφιστών: του Πρόκλου, του Αντιπάτρου και του Ιπποδρόμου. Διελθών
δε πάντα τα στάδια της επιστήμης, εδίδαξε πρώτον εν Αθήναις, είτα δε μετέβη εις
Ρώμην, όπου τη συστάσει του φίλου και διδασκάλου του Αντιπάτρου, παιδαγωγού των
τέκνων του τότε Αυτοκράτορος Σεπτιμίου Σεβήρου εγνώρισε τούτον και συνεδέθη στενώς
προς την οικογένειαν αυτού, καταταχθείς εις την χορείαν των ρητόρων, σοφιστών
και λοιπών διαπρεπών ανδρών, ήτις εκόσμει την αυλήν της αυτοκρατείρας ’Ιουλίας
Δόμνης.
Συγγράμματα του Φιλοστράτου τούτου αναμφισβητήτως
ανήκοντα αυτώ είναι οι «Βίοι Σοφιστών» και «Τά εις τόν Τυανέα Απολλώνιον».
Το σύγγραμμα «Τά εις τόν Τυανέα Απολλώνιον» συνέγραψεν
εντολή της Αυτοκρατείρας, ήτις έτρεφε μεγίστην υπόληψιν εις την Πυθαγόρειον
φιλοσοφίαν, της οποίας, όπως και της ’Ινδικής, ένθερμος οπαδός υπήρξεν ο ’Απολλώνιος.
Ο ’Απολλώνιος ο Τυανεύς ήκμασεν ένα περίπου αιώνα πρό του Φιλοστράτου και
περιηγήθη την ’Άπω ’Ανατολήν και έλαβε γνώσιν της θεοσοφίας των Μάγων και
Βραχμάνων, απέλαυε δε φήμην αγίου και θαυματουργού και ηξιούτο θείας τιμής,
περί τούτου δε μαρτυρεί η εικών αυτού, την οποίαν ο Σεβήρος έστησε μετά των του
Χριστού και Ορφέως εν τω ιερώ των Λατήρων.
Το έτερον των έργων του Φιλοστράτου οι «Βίοι Σσφιστών»
είναι ασυγκρίτως μείζονος σημασίας, καθόσον εν τούτω αφηγείται τον βίον των
αρχαιοτέρων και συγχρόνων αυτώ σοφιστών, είναι δε πράγματι η μόνη και
σπουδαιοτάτη πηγή διά την ιστορίαν της σοφιστικής της εποχής εκείνης.
Εκ των άλλων συγγραμμάτων του Λημνίου
φιλοσόφου, του «Ηρωικού»,
εν τω οποίω ενδιατρίβει περί των ’Ομηρικών ηρώων, του «Γυμναστικού», δι’ ου θέλει να εμπνεύση
εις τους ένεκα της ακολασίας αποχαυνωθέντας τότε νέους τον έρωτα πρός τήν
γυμναστικήν, και των «Επιστολών», αίτινες είναι 73 τον αριθμόν, τά
μέν δύο πρώτα πιθανώτατα ανήκουσιν εις τόν Φιλόστρατον, εκ δε του τρίτου μόνον επιστολαί
τινες φαίνεται ότι είναι έργον αυτού, προσιδιάζουσαι εις τον χαρακτήρα και το
ύφος του.
Ο Φώτιος εξαίρει τα συγγράμματα του
Φιλοστράτου λέγων ότι είναι «τήν φράσιν επίχαρίς
τε και αφοριστικός καί βρύων γλυκύτητος καί τω αρχαϊσμώ και ταις
καινοπρεπεστέραις των συντάξεων εμφιλοτιμούμένος».
Φιλόστρατος Γ΄
Γαμβρός τούτου κατά τον Σουΐδαν εγένετο ο
τρίτος Φιλόστρατος, υιός του Νερβιανού και ανεψιός του Φλαβίου Φιλοστράτου, γεννηθείς
περί τά τέλη του 2ου αιώνος μ.X. και ακολουθήσας το επάγγελμα των προγόνων, εις
το οποίον διεκρίθη διδάσκων εν Αθήναις. Πόσον εξετιμάτο ο ανήρ δεικνύει η είδησις
ότι εν ηλικία 24 ετών έτυχε παρά τού Αυτοκράτορος Καρακάλλα (211-217) ατέλειαν λειτουργειών ήτοι ασυδοσίαν και
απαλλαγήν από παντός φόρου. Ούδέν άλλο περί του βίου αυτού γινώσκομεν, είμή ότι
τα τελευταία του έτη διήγαγεν εν Λήμνω, όπου απέθανε και ετάφη.
Εκ των συγγραμμάτων αυτού το μόνον περισωθέν
είναι αι «Εικόνες»,
παρουσιάζουσαι όλως ιδιαίτερον είδος της σοφιστικής, ήτις μεταξύ των άλλων
μέσων ασκήσεως ως έξοχον προγύμνασμα εθεώρει και την περιγραφήν εικόνων και
έργων τέχνης καθόλου, περιέχει δε το έργον τούτο θαυμασίαν περιγραφήν 64 εικόνων
λαμπράς εν Νεαπόλει πινακοθήκης.
Φιλόστρατος Δ΄
Του Φιλοστράτου τούτου έγγονος και
τελευταίος εκ των διαπρεψάντων εν τη φιλοσοφική ταύτη οικογενεία είναι Φιλόστρατος
ο τέταρτος, του οποίου διεσώθη συγγραμμάτιον, επιγραφόμενον επίσης «Εικόνες»,
εν ώ ο συγγραφεύς ηθέλησε να μιμηθή τον πάππον, αλλ’ υπολείπεται αυτού ου μόνον
διότι η περιγραφή δεν χωρεί μετά της αυτής δεξιότητος, αλλά και διότι δεν
παρέχει την αληθινήν εντύπωσιν πιστής και ακριβούς περιγραφής· οπωσδήποτε όμως
και το έργον τούτο δεν είναι ευκαταφρόνητον και καταδεικνύει ότι και ούτος είχε
την ιδιάζουσαν εις τους Φιλοστράτους συγγραφικήν ιδιοφυίαν.
Τοσαύτα είναι όσα γινώσκομεν περί της
φιλοσοφικής ταύτης οικογενείας των Λημνίων Φιλοστράτων, των οποίων αι συγγραφαί
δεν περιέχουσι σοφιστικόν κόμπον και κενότητα φράσεων, ως συνήθως συνέβαινε
παρά τοις σοφισταίς, αλλ’ εγκλείουσι σπουδαίας και πολυτίμους ειδήσεις, ενδιαφερούσας
πάντα επιθυμούντα να νοήση επακριβώς τον βίον των χρόνων εκείνων. Δυστυχώς τα
πλείστα των συγγραμμάτων αυτών κατεστράφησαν, αλλά και εκ μόνων των
περισωθέντων κρίνων τις, δεν δύναται ειμή να θαυμάση το μακρόν και
περισπούδαστον φιλολογικόν έργον της οικογενείας των Φιλοστράτων, συντελεσθέν καθ’
ήν μάλιστα εποχήν η Ελλάς ευρίσκετο εν πλήρει παρακμή και καταπτώσει.
Εν Αθήναις, ’Ιούνιος
1916
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ
Σ. ΚΑΡΑΒΙΑΣ
Εθνικόν Ημερολόγιον
Κωνσταντίνου Φ. Σκόκου του έτους 1917, σ. 125-127.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΡΑΦΟΣ
eleftherografos.blogspot.com
[ ανάρτηση 19 Φεβρουαρίου 2025 :
Ιπποκράτης
Καραβίας
«
Οι Φιλόστρατοι της Λήμνου »
[
Φιλόστρατοι: φιλόσοφοι εκ Λήμνου ]
Φιλόστρατος ο Α΄, υιός
του Βήρου
Φλάβιος Φιλόστρατος
Φιλόστρατος ο Γ΄, υιός
του Νερβιανού
Φιλόστρατος ο Δ΄
Εθνικόν
Ημερολόγιον Σκόκου 1917
Αρχαιογνωσία
Κοινωνική Σκέψη ]
