Μανώλης Καλομοίρης "Ο Πρωτομάστορας" μουσική Τραγωδία παράσταση του 1930 Εθνικόν Ωδείον θέατρον Ολύμπια Θεατρογραφικά

 

Ο Πρωτομάστορας

Μουσική τραγωδία σε δύο μέρη και ένα ιντερμέδιο

σύνθεση:

Μανώλης Καλομοίρης

από την τραγωδία «Θυσία»  

του Νίκου Καζαντζάκη

δνσις διδασκαλίας:

Δημήτρης Μητρόπουλος

σκηνοθεσία:

Δημήτρης Ροντήρης

εκτελεσταί:

Αλίκη Βίτσου

Πέτρος Επιτροπάκης

Α. Παπακωνσταντίνου

Ι. Ματσούκη

Ν. Βουτυρά

Α. Γιαταγάνας

διδασκαλία χορωδίας:

Λ. Ζώρας

Χορωδία 100 προσώπων

Ορχήστρα 70 οργάνων

Πλήρες μπαλλέτο κατά διδασκαλίαν

Κας Ελβ. Βέϊλ

ΕΘΝΙΚΟΝ ΩΔΕΙΟΝ

Θέατρον Ολύμπια 

Θεατρογραφικά

 

 

 

 

   

 

 

(από διαφημιστική καταχώρηση στο περ. «Ελληνικά Γράμματα», Αθήναι, δντής: Κωστής Μπαστιάς, Έτος Γ΄, τόμος ΣΤ΄, αριθ. 81, Σάββατον 4 Ιανουαρίου 1930)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1910: Νίκος Καζαντζάκης, «Θυσία» / (Πρωτομάστορας) (Τραγωδία)

 Το θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Θυσία» («Πρωτομάστορας») βραβεύτηκε στο Λασσάνειο διαγωνισμό του 1910, με έπαθλο χιλίων δραχμών. Είναι αφιερωμένο στον Ίωνα Δραγούμη («Ίδα»). Ο χρόνος γραφής της τραγωδίας γύρω στα 1908.

  Ο μύθος βασίζεται στο «Γεφύρι της Άρτας».

[ με βάση τον μύθο του «Γεφυριού της Άρτας» εκείνη την εποχή έχουμε τα εξής θεατρικά (δράματα):

Ηλίας Βουτιερίδης, «Το Γεφύρι της Άρτας» (1905), Παντελής Χορν, το «Ανεχτίμητο»,

Νίκος Καζαντζάκης, «Η Θυσία» ή «Ο Πρωτομάστορας» (1908 1910). ]  

   Το θέμα της τραγωδίας: ο ισχυρός άντρας που αρνιέται κάθε συμβατική ευτυχία αναζητώντας τον Ανώτερο Σκοπό.

  Ο Καζαντζάκης στη «Θυσία» ή «Πρωτομάστορας» χρησιμόποίησε δύο χορούς.

    Εκδόθηκε στα 1910 με τον τίτλο «Πρωτομάστορας», έκδοση Παναθηναίων.

  Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά επί σκηνής στα 1915.

 

 

1910: Νίκος Καζαντζάκης [:υπό το ψευδώνμο: Πέτρος Ψηλορείτης], «Ο Πρωτομάστορας» / «Θυσία» (δράμα) (δημοσίευση)

< - i.) Το θεατρικό έργο του Πέτρου Ψηλορείτη (: Νίκου Καζαντζάκη) «Θυσία» είχε υποβληθεί στο Λασσάνειο διαγωνισμό Το θεατρικό είχε υποβληθεί με τον τίτλο «Θυσία». Αργότερα ο συγγραφεύς (Νίκος Καζαντζάκης) το μετωνόμασε σε: «Ο Πρωτομάστορας».

    Το θεατρικό τιμήθηκε με το βραβείο στο Λασσάνειο δραματικό αγώνα του 1910.

/ - ιι) Το περ. Παναθήναια (στα τεύχη του 1910, τεύχος 232: 31 Μαίου 1910 και τεύχος 233-234: 15-30 Ιουνίου 1910) δημοσιεύει ολόκληρο το θεατρικό έργο με τίτλο «Ο Πρωτομάστορας» και ως όνομα συγγραφέα Πέτρος Ψηλορείτης.  

/ - iii.)  Στο τεύχος (232) εκείνο της 31 Μαϊου 1910 παραθέτει μέρος της κρίσεως του εισηγητού Σ.Κ. Σακελλαροπούλου (καθηγητού του Πανεπιστημίου) στο Λασσάνειο διαγωνισμό (σελ. 119-121).

   Ελάχιστα αποσπάσματα από την κρίσιν του Σ.Κ. Σακελλαρόπουλου (η οποία στην πραγματική έκτασή της περιλαμβάνει και την υπόθεσιν του δράματος ανά πράξεις):

 « Η «Θυσία», δράμα δίπρακτον, πεζόν, εις αγνήν δημώδη γλώσσαν, μετ’ αποχρώσεων διαλεκτικών του Κρητικού ιδιώματος.

  Το δράμα έχει ως βάσιν το πασίγνωστον δημοτικόν ποίημα «Το γεφύρι της Άρτας», το οποίον και άλλοι δύο Έλληνες ποιηταί εδραματοποίησαν κατά τους τελευταίους χρόνους.

  … Το τέλος υπενθυμίζει τον θάνατον της Αντιγόνης. … η ηρωϊς της αγάπης, η Σμαράγδα, θάπτεται ως σφαχτάρι δια να στοιχειωθή η γέφυρα,

   ….   Δεν υπάρχει αμφιβολία, το δράμα, συμβολικόν, της σχολής του Μαίτερλιγκ, είναι έργον δυνατής εμπνεύσεως και ενέχει και ποίησιν πολλήν.

  … Το συμπέρασμα της κρίσεως:

  “Οι κριταί απονέμουσι το βραβείον της τραγωδίας εις την Θυσίαν.

 Προς την γνώμην ταύτην, ήτις είναι κυρίως γνώμη των δύο εν τη Επιτροπή συναδέλφων, κ. Ν.Γ. Πολίτου και Σπ. Λάμπρου συντάσσεται και ο εισηγητής της κρίσεως.” »

/ - iv.) Στο τεύχος (233-234) του περ. Παναθήναια,  εκείνο της 15-30 Ιουνίου 1910 δημοσιεύεται ολόκληρο το βραβευθέν θεατρικό του Νίκου Καζαντζάκη (σ. 131-144). Είναι το εναρκτήριο κείμενο του συγκεκριμένου τεύχους. Επιγράφεται: Ο Πρωτομάστορας (Τραγωδία) Όπως μάλιστα αναγράφεται: «αφιερωμένο στον Ίδα».

    Ο δημιουργός υπογράφει στο τέλος ως «Πέτρος Ψηλορείτης».

   Δίδει και το χρόνο γραφής: 1908.

  Τα Πρόσωπα:

/ - Πρωτομάστορας,

/ - Σμαράγδα,

/ - Άρχοντας,

/ - Μάνα,

/ - Τραγουδιστής,

/ - Χορός Θεριστάδων: Άνδρες και Γυναίκες,

/ - Χορός Μαστόρων: Γύφτοι και γυφτοπούλες.  >

 

 

 

 

 

1910: Νίκος Καζαντζάκης, «Πρωτομάστορας» {(Θυσία)] ((έμμετρο δράμα) (έκδοση)

<  Το θεατρικό εκδόθηκε αυτοτελώς από το περ. «Παναθήναια» (1910). Στο εκδοθέν βιβλίο υπέγραψε ως «Πέτρος Ψηλορείτης» και όχι ως Νίκος Καζαντζάκης. . :

   Πρωτομάστορας, τραγωδία Πέτρου Ψηλορείτη, έκδοσις «Παναθηναίων», Αθήναι, [δρ. 1].

    Ο «Πρωτομάστορας» (ή «Θυσία») του Νίκου Καζαντζάκη μελοποιήθηκε από τον Μανώλη Καλομοίρη στα 1915.

  [  υποσημείωση: Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο σε αρκετά βιβλία άλλοτε αναφέρεται με τον έναν τίτλο «Θυσία» και άλλοτε με τον άλλον «Ο Πρωτομάστορας».] >

 

 

 

 

1916: Μανώλης Καλομοίρης, «Ο Πρωτομάστορας» (του Νίκου Καζαντζάκη) διασκευή σε «μουσική τραγωδία»  (παράσταση)

 < Το θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη, διασκευασμένο σε «μουσική τραγωδία» από τον μεγάλο μουσουργό Μανώλη Καλομοίρη παραστάθηκε το πρώτον στο Δημοτικό Θέατρο από τον «Ελληνικό Μουσικό Θίασο».

/ - δες, μεταξύ άλλων, την άκρως αρνητική κριτική στο περ. «Πινακοθήκη», Αθήναι, Έτος ΙΣΤ΄, τεύχος 182, Απρίλιος 1916, στήλη: Κριτική, άρθρο: Ο «Πρωτομάστορας», συντάκτης: Φιλότεχνος, σ. 22-24.

  Παράθεμα από την κριτική στο περ. «Πινακοθήκη» (σ. 22-23):

{ Ο «Πρωτομάστορας» ως λιμπρέττο είναι μία αποτυχία. Εννοώ όχι την εις πεζόν τραγωδίαν του κ. Ν. Καζαντζάκη, όστις είνε αθώος του συναρμολογήματος του λιμπρέττου, δια την συντόμευσιν και εν μέρει στιχούργησιν του οποίου συνειργάσθησαν ο κ. Ν. Ποριώτης, η κ. Δρακοπούλου (Μυρτιώτισσα), ο κ. Στεφόπουλος και δεν ηξεύρω ποίος άλλος ακόμη. Απεσπάσθησαν τεμάχια εκ του κειμένου του κ. Ν. Καζαντζάκη και επ’ αυτών εστήριξε την μουσικήν του ο κ. Μ. Καλομοίρης. }   >

 

 

 

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΡΑΦΟΣ

eleftherografos.blogspot.com

[ ανάρτηση 24 Σεπτεμβρίου 2023 :

Ο Πρωτομάστορας

Μανώλης Καλομοίρης

παράσταση 1930

ΘΕΑΤΡΟΓΡΑΦΙΚΑ ]