Από
την τραγωδίαν των Αδάνων του 1909
Η σφαγή των Αρμενίων
Μία
ηρωϊς Ελληνίς: Πιπίνα Κ. Αρτέμη
Ποία σπλάγχνα ανθρώπινα δεν
εδόνησε η ανατριχιαστική, η ασυλλήπτου φρικαλεότητος τραγωδία, η
διαδραματισθείσα εις τα Άδανα της Κιλικίας τον Απρίλιον του 1909;
Εικοσακισχίλιοι Αρμένιοι –
άνδρες, γυναίκες, γέροντες, νέοι, παιδία, βρέφη – εσφάγησαν κατά τον
θηριωδέστερον τρόπον υπό αγρίου μαινομένου τουρκικού όχλου, όστις, αφού
περιήλειψε δια πετρελαίων την αρμενικήν συνοικίαν και την παρέδωκεν εις τας
φλόγας και διεπέρασεν εν στόματι μαχαίρας όσα θύματα διέφευγον την μανίαν του
πυρός, επεδόθη εις όργια αρπαγής και λεηλασίας, διασπείρων γύρω τον θάνατον και
την φρίκην. Επί ημέρας και νύκτας ολοκλήρους αντήχουν οι γόοι και οι σπαραγμοί
των θυμάτων, και ο ποταμός Σάρος, ερυθρός από το αίμα των αθώων, εξέβραζε
μακράν προς την θάλασσαν πτώματα οικτρά και άμορφα.
Εν μέσω των φρικιαστικών σκηνών της
σφαγής και του ολέθρου, ιδού μία γυναικεία μορφή αναφαινομένη ως άγγελος
παρήγορος, προστάτης και σωτήρ.
Είνε η τετιμημένη γηραιά δέσποινα
Πιπίνα Κ. Αρτέμη.
Ο αρχοντικός της οίκος κείται εις
την αρχήν της αρμενικής συνοικίας, της οποίας δεσπόζει δια του επιβλητικού
όγκου της. Χρησιμεύει και ως ρωσσικόν προξενείον, το οποίον διευθύνει ο υιός της
Ιωάννης.
Ο δαίμων γύρω της καταστροφής
διασπείρει τον τρόμον και τον ίλιγγον. Ο κίνδυνος ψαύει και αυτής την ζωήν.
Είνε μόνη κατά την ημέραν της μεγάλης σφαγής. Μόνη, με δύο υπηρέτας και δύο
υπηρετρίας. Ο υιός της έτυχεν απουσιάζων εις Μερσίναν. Αλλά δεν φεύγει η ηρωϊκή
γραία. Δεν σκέπτεται περί της ιδικής της σωτηρίας. Οι θρήνοι και οι ολοφυρμοί
των σφαζομένων Αρμενίων, των οποίων η συνοικία συνέχεται με τον όπισθεν μεγάλον
αυλόγυρον του οίκου της, αιματώνουν και ξεσχίζουν την καρδίαν της.
Αίφνης μία φωτεινή ιδέα φωτίζει
την αγωνιώσαν ψυχήν της. Και διατάσσει τους υπηρέτας να σπεύσουν να ανοίξουν
κρυφίως μίαν μικράν αόρατον οπήν εις τον τοίχον του οπισθίου περιβόλου. Και μετ’
ολίγον τετρακισχίλια γυναικόπαιδα, τα οποία από στιγμής εις στιγμήν διεφιλονείκει
το πυρ και η μάχαιρα ευρίσκουν άσυλον υπό την στέγην της μεγάλης φιλανθρώπου.
Αλλ’ έξωθεν το άγριον στίφος
αντιλαμβάνεται το συμβάν. Ατίθασσον οσφραίνεται την διαφυγούσαν λείαν, και η
δίψα του αίματος τους αποθηριώνει. Ολίγον ακόμη και θα παραβιάσουν την είσοδον.
Αλλ’ η καρτερόψυχος δέσποινα ανθίσταται απτόητος. Αψηφεί τα πάντα. Εξέρχεται
μόνη επί του εξώστου κρατούσα την ελληνικήν σημαίαν εις την μίαν χείρα και την
ρωσσικήν εις την άλλην. Αντικρύζει με σθένος τον δαιμονιώδη όχλον. Διαμαρτύρεται,
επικαλείται, ικετεύει.
Οι Τούρκοι την αναγνωρίζουν. Είνε
δι’ αυτούς πάντοτε η σεβαστή Προξένησσα. Το όνομά της ενέπνεε έως χθες
σεβασμόν. Αλλά τώρα; Η φωνή της πνίγεται εν μέσω του απεριγράπτου αλαλαγμού. Η
πολιορκία του ασύλου της πυκνούται ολονέν στενοτέρα.
Εν τω μεταξύ ο βαλής Αδάνων,
οικογενειακός φίλος της οικογενείας Αρτέμη αποστέλλει εσπευσμένως εμπίστους του
διαμηνύων εις την κινδυνεύουσαν δέσποιναν να καταφύγη και σωθή εις το «χαρεμλίκι
του κονακιού». Αλλ’ εκείνη αρνείται υπερηφάνως. Και του απαντά εγγράφως ότι «ποτέ,
όχι ! ποτέ ! δεν θα εγκαταλείψη τους δυστυχείς ξένους της . προτιμά
να συναποθάνη μαζί των . οι βάρβαροι θα πατήσουν πρώτα επί του ιδικού
της πτώματος δια να διέλθουν και εισβάλουν».
Ο βαλής συγκινείται. Και μετ’
ολίγον 40 έφιπποι χωροφύλακες αποστέλλονται δρομαίοι, δια να φρουρήσουν το
απαραβίαστον του οίκου της.
Τετρακισχίλια γυναικόπαιδα
σώζονται από βέβαιον όλεθρον, χάρις εις τον ηρωϊσμόν και την αυταπάρνησιν της Ελληνίδος
φιλανθρώπου.
« Εθνικόν Ημερολόγιον Σκόκου του έτους 1910 »
( διευθυντής – εκδότης: Κωνσταντίνος
Φ. Σκόκος )
Έτος ΚΕ’, Εν Αθήναις, 1910 σ. 122-125.
[ εδώ έχουν περικοπεί μερικά
τμήματα του πρωτοτύπου κυρίως για την επιτάχυνση της αφήγησης ]
ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΡΑΦΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου