Όταν η εργατική τάξη έπαιζε ποσόσφαιρο. Ανεξάρτητες τοπικές ομάδες. Ολυμπιακός Περιστερίου - διαδρομή σε μνήμες

 

Όταν η εργατική τάξη έπαιζε ποδόσφαιρο

Ανεξάρτητες τοπικές ομάδες

Ολυμπιακός Περιστερίου

διαδρομή σε μνήμες

 

 

 

 

 

Μικρή προεισαγωγή.

  Βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, σε γειτονιές της Αθήνας, υπάρχουν ακόμη ακάλυπτοι χώροι, μεγάλα οικόπεδα, οι λεγόμενες «αλάνες», που τα περισσότερα έχουν άδηλους ή αβέβαιους ιδιοκτήτες, και που αρκετά απ’ αυτά αποτελούν «εθνικές γαίες» εντός των πόλεων. Κτηματολόγιο και καταγραφή των οικοπέδων δεν υπάρχει εκτός από το κάθε τοπικό Υποθηκοφυλακείο.

 

  Η ανοδική κινητικότητα είναι μπλοκαρισμένη για την μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού, οι πολιτικοί φάκελλοι είναι ακόμη ενεργοί και παρεμποδίζουν την πρόσληψη ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού σε κρατικές θέσεις ή στο λεγόμενο ευρύτερο κρατικό τομέα ή ορθότερο στον συνεξαρτώμενο από το κράτος ιδιωτικό τομέα. Οι γραμματικές γνώσεις, για τον μέσο νέο, αγγίζουν το εξατάξιο γυμνάσιο και φυσικά μία στοιχειώδη γνώση της αγγλικής από τα περίφημα τότε φροντιστήρια, σχεδόν Πανελλήνιας κάλυψης, «Στρατηγάκη».

 

   Η πρώτη μεταπολεμική και μετεμφυλιακή εσωτερική μετανάστευση μόλις έχει τελειώσει και ετοιμάζεται το δεύτερο κύμα, εκείνο δηλαδή που θα καλύψει αρκετά κενά της πρωτεύουσας με νέους εποίκους από την επαρχία, κύμα το οποίο θα διοχετευθεί με την ανοχή ή σχεδιασμό της δικτατορίας.

 

  Στα σπίτια, κατά βάσιν ισόγεια ή και διώροφα, υπάρχουν ακόμη τα ψυγεία με πάγο, και το ηλεκτρικό ψυγείο τύπου IZOLA, ΠΙΤΣΟΣ, ESKIMO, CORONA, INDESIT, μόλις αρχίζει να υποκαθιστά τα ξύλινα ψυγεία με πάγο. Οι ακριβές μάρκες οικοσυσκευών, αγγλικές, γαλλικές ή δυτικογερμανικές, συναντώνται στα μεγάλα διαμερίσματα, πεντάρια ή εξάρια, στο κέντρο της Αθήνας ή των άλλων πόλεων της ελληνικής επικράτειας, ιδιοκτησίας συνήθως μεγαλοεργολάβων ή επαγγελμάτων με ιδιαίτερα υψηλό εισόδημα. To μαγείρεμα των φαγητών γίνεται με βάση τις φιάλες αερίου, γκάζι, και για την Κυριακή η τελετουργική μεταφορά του ταψιού στον τοπικό φούρνο, συνήθως από τον αρχηγό της οικογένειας, πατέρα ή παππού, για να ψηθεί το κρέας ή το κοτόπουλο, και με αρκετές φορές αμφίβολο το εάν θα επιστρέψει πλήρες το ταψί ή από το εάν έχουν αφαιρεθεί κάποιες πατάτες.

 

  Οι αγορές επίπλων, οικοσυσκευών και των διάφορων άλλων κομφόρ, όπως ραδιο-επίπλων,  γίνονται με δόσεις. Ο διηγηματογράφος Μάριος Χάκκας στο διήγημά του  «Το Ψαράκι της γυάλας» το έχει αποτυπώσει χαρακτηριστικά.  Στο ραδιόφωνο οι πρωϊνές συνέχειες με την σειρά επεισοδίων «Το σπίτι των ανέμων» είναι μία ευκαιρία για διαφημίσεις του τύπου «οικόπεδα με δόσεις» κυρίως στη Λούτσα αλλά και σε άλλες περιοχές της Αττικής, περιοχές που προορίζονται για οικοδόμηση άνευ σχεδίου για τα λαϊκά στρώματα.

 

   Σε λίγο η προσελήνωση στο φεγγάρι το 1969 και κυρίως το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στο Μεξικό στα 1970 με τη μεγάλη Βραζιλία θα υποχρεώσουν σιγά-σιγά τους καταναλωτές να προμηθευθούν δέκτες μαυρόασπρων τηλεοράσεων. Μερικές από τις χαρακτηριστικές μάρκες τηλοπτικών δεκτών η URANYA, η LOEWE OPTA, η TELEFUNKEN.  

 

 Οι αστικές συγκοινωνίες γίνονται κατά βάσιν με τα μπλε λεωφορεία, εκτός από την γραμμή του Πειραιά που έχει τα περίφημα «πράσινα», και κάποιες για τότε «προνομιακές» περιοχές της Αθήνας που έχουν τρόλεϋ.  Η γραμμή του ΗΣΑΠ Πειραιάς-Κηφισιά είναι  ο μόνος σύντομος άξονας που ενώνει το ένα άκρο της Αθήνας με το άλλο. Ακόμη τότε δεν υπάρχουν οικιστικές επεκτάσεις πέραν του χώρου της Κηφισιάς. Οι κυβερνήσεις και προ δικτατορίας και επί δικτατορίας αλλά και αμέσως μετά την δικτατορία χάνουν για άλλη μια φορά την ευκαιρία να επεκτείνουν τη γραμμή του ΗΣΑΠ, εποχή που υπάρχουν άφθονοι ακάλυπτοι χώροι, και τα οικόπεδα είναι αβέβαιης ή ακόμη και ανύπαρκτης ιδιοκτησίας.

 

  Η μεγάλη επιτυχία του Παναθηναϊκού να φθάσει στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο Γουέμπλεϋ στα 1971 είναι ένα ορόσημο που κατευθύνει την κοινή γνώμη, ποδοσφαιρόφιλους και μη, προς το ποδόσφαιρο. Ο εφοπλιστής Νίκος Γουλανδρής αναλαμβάνει την ομάδα του Ολυμπιακού Πειραιώς και σαρώνει όλες τις μεταγραφές και δημιουργεί μία παντοκρατορία για τρία χρόνια, από το πρωτάθλημα του 1972-73 και έπειτα, με πρώτο βιολί τον βιρτουόζο Γιώργο Δεληκάρη. Από τη Θεσσαλονίκη η υπερομάδα του ΠΑΟΚ του Γιώργου Κούδα αλλά και όλων των άλλων ταλαντούχων παικτών είναι η νέα δύναμη, που έστω και καθυστερημένα, θα απολαύσει κάποιο τίτλο πρωταθλήματος. Στο ελληνικό ποδοσφαιρικό στερέωμα υπάρχουν ομάδες άκρως ανταγωνιστικές.

 

  Στην Ευρώπη αναδύεται στο προσκήνιο η ομάδα που άλλαξε διεθνώς το ποδόσφαιρο ο «Άγιαξ» (Αίας) του Γιόχαν Κρόϊφ, του Νέεσκενς και όλων των άλλων. Η Μπάγερν Μονάχου ετοιμάζεται για να λάβει τα επόμενα χρόνια τα σκήπτρα. Τελετουργικό στις δημόσιες αναμεταδόσεις της κρατικής τηλεόρασης αποτελεί ο τελικός του κυπέλλου Αγγλίας. Όλη η Ελλάδα ενασχολείται με το ποδόσφαιρο. Λαϊκοί ήρωες και αναγνωρίσιμα πρόσωπα είναι οι καθιερωμένοι παίκτες των μεγάλων ομάδων Δομάζος, Παπαϊωάννου, Κούδας, Δεληκάρης και μια πληθώρα άλλων εξαιρετικής τεχνικής κατάρτισης παικτών, πάντοτε για τα δεδομένα της εποχής.

 

  Η ύπαρξη διαθέσιμων χώρων, η σχεδόν μονοπωλιακή κατεύθυνση προς το ποδόσφαιρο ως είδος αναγνωρισιμότητας, κοινωνικής ορατότητας και ανόδου στρέφει τα παιδιά των γειτονιών να ενασχοληθούν με αυτό. Τα περισσότερα είναι παιδιά που προέρχονται από την εργατική τάξη ή από την κοινωνική ομάδα των μικροεπαγγελματιών που ακόμη δεν έχουν οι περισσότεροι βρει τις ευκαιρίες που θα τους ανοιχθούν στα επόμενα χρόνια για οικονομική άνοδο. Κοντά σε αυτούς και κάποια παιδιά δημοσίων υπαλλήλων, υπαλλήλων που οι μισθοί είναι σταθεροί και κατά βάσιν πενιχροί. Όλα αυτά, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κάνουν την μεγάλη μερίδα του πληθυσμού να φαίνεται σχετικά αδιαφοροποίητη τουλάχιστον ως προς το επίπεδο του εισοδήματος. Άλλωστε η μεγάλη πλειοψηφία προέρχεται από εσωτερική μετανάστευση και η προσφώνηση «πατριώτη» είναι ακόμη ενεργή και με ιδιαίτερη σημασία αναγνώρισης της κοινωνικής ταυτότητας ή της κοινωνικής συμπάθειας και ενδεχομένως της προσμονής για κοινωνική υποστήριξη. Αργότερα, αρκετά αργότερα, το άνοιγμα της οικονομικής πίττας θα παρεισάγει τις διαστρωματώσεις και μεσο-διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε αυτά τα στρώματα που ακόμη δείχνουν να είναι σχετικώς ομοιογενή.

 

 

Η ίδρυση του Ολυμπιακού Περιστερίου.   

  Σε μια από τις γειτονιές του Περιστερίου κάπου στα 1969 μία νεαρή δεσποινίδα, η Ειρήνη Ταμπούρλου, εμφορούμενη από φιλο-Ολυμπιακά συναισθήματα για την ομάδα του Ολυμπιακού Πειραιώς, θα συγκεντρώσει τους νέους της γειτονιάς και θα ιδρύσει τον Ολυμπιακό Περιστερίου στην περιοχή της Ξυλοτεχνίας. Η ομάδα με εμφανίσεις αντίστοιχες εκείνης του Ολυμπιακού Πειραιώς γρήγορα επεκτάθηκε και συμπεριέλαβε νέους και παίκτες μεγαλύτερης ηλικίας. Πλαισιώθηκε από γονείς των νέων ποδοσφαιριστών. Αυτοί οι γονείς όπως ο Γιώργος Χατζημιχάλης, Βαγγέλης Αλεξίου, Θόδωρος Λυράς, Γκούμας κ.α. λειτούργησαν ως προεδρείο και ενίσχυσαν οικονομικά την ομάδα. Συνολικά στην κορύφωσή της η ομάδα διέθετε πάνω από 40 παίκτες, μεγαλύτερων αλλά και μικρότερων ηλικιών (τσικό).  Έφθασε μάλιστα να έχει και δεύτερη ομάδα μικρότερων παικτών. 

  Κάτι που δείχνει το ενδιαφέρον αλλά και την οργανωτική ικανότητα των εμπλεκομένων είναι ότι νοίκιασαν γραφεία της ομάδας, και σε ένα χρόνο μέσα μετακινήθηκαν σε μεγαλύτερα γραφεία αλλά και ενοικιαζόμενο χώρο όπου ήταν η Λέσχη της ομάδας του Ολυμπιακού Περιστερίου, χώρο διακοσμημένο με τις γνωστές αφίσσες με συνθέσεις των ελληνικών ομάδων Α’ Κατηγορίας αλλά και ομάδων του εξωτερικού.

  Η ομάδα με πρωτοβουλία του διοικητικού συμβουλίου της και με πολύ προσωπική δουλειά διαμόρφωσε άδειο διαθέσιμο οικόπεδο, στα πλαίσια ενός σημερινού οικοδομικού τετραγώνου, και μετά από τις κατάλληλες χωματουργικές επεμβάσεις μικρής σχετικά κλίμακας το μετέτρεψε σε αγωνιστικό γήπεδο με δοκάρια, γραμμές αγωνιστικού χώρου και τα σχετικά συναφή. Κερκίδες δεν υπήρχαν και οι θεατές στέκονταν όρθιοι πέραν της αγωνιστικής γραμμής. Τα όρια του γηπέδου οριοθετούνταν από τις περισσότερες πλευρές από πεύκα και λεύκες που βρίσκονταν στην περιοχή όπου κανονικά θα έπρεπε να βρίσκεται το πεζοδρόμιο.

  Πριν τους αγώνες ερχόταν η καταβρεχτήρα του Δήμου Περιστερίου που έβρεχε τον αγωνιστικό χώρο ώστε να καταλαγιάσει η σκόνη. Φυσικά ο αγωνιστικός χώρος ήταν χωμάτινος. Ως ένα σημείο, και φυσικά εν αγνοία τους, η μετατροπή αυτού του οικοδομικού τετραγώνου σε αγωνιστικό χώρο, θα εμποδίσει τους καιροφυλακτούντες καταπατητές να το ιδιοποιηθούν και στη θέση του γηπέδου κάπου στα τέλη του 1974 με αρχές 1975 να οικοδομηθεί από το δημόσιο δημοτικό σχολείο. Κάποια χρόνια ενωρίτερα, στα 1966, μία επιτροπή κατοίκων, με κατάληψη που είχε κρατήσει ημέρες, μόλις είχε διατηρήσει το λεγόμενο «Δασύλλιο», κατάφυτο οικοδομικό τετράγωνο με υψηλά δέντρα, το οποίο ήταν ακριβώς στην πίσω πλευρά του γηπέδου και το οποίο λειτουργούσε ως φυσικό σύνορο. Αργότερα στη θέση του «δασυλλίου» έγινε παιδική χαρά.  

 

  Ρόλο μητέρας και ψυχή όλου του συλλόγου ήταν η Ελένη Αλεξίου, σύζυγος του παράγοντα και προπονητή της ομάδας Βαγγέλη Αλεξίου, που στο σπίτι της, όμορο σχετικώς του γηπέδου πριν τον αγώνα φιλοξενούσε τους παίκτες εν είδει αποδυτηρίων και η οποία με μητρική φροντίδα προσέφερε στα παιδιά τσάϊ και αναλάμβανε οικειοθελώς και ανιδιοτελώς την ευπρέπεια και την καθαριότητα των εμφανίσεων. Είχε δηλαδή άτυπα καθήκοντα εφόρου.

  Εδώ ας σημειωθεί αυτή η μικρή παρατήρηση. Μία νεαρή κοπέλλα ίδρυσε την ομάδα, η Ειρήνη Ταμπούρλου, και μία γυναίκα, η Ελένη Αλεξίου, μητέρα του ποδοσφαιριστή Κώστα Αλεξίου, ήταν εκείνη που συνεισέφερε περισσότερο ίσως απ’ όλους για τη συνοχή της ομάδας. Βέβαια τα παιδιά που αγωνίζονταν στην ομάδα ήταν όλα γνωστών οικογενειών της περιοχής και ακόμη υπήρχε στις γειτονιές διάχυτη η οικειότητα, η καθημερινή επαφή και σε ένα βαθμό αυτό που θα μπορούσε αορίστως να χαρακτηριστεί ως «κοινωνική συνοχή».

 

Ανεξάρτητο σωματείο.

 Η ομάδα του Ολυμπιακού Περιστερίου ήταν ανεξάρτητη, δηλαδή δεν είχε ενταχθεί σε κάποια τοπική ερασιτεχνική κατηγορία, και συμμετείχε σε τουρνουά ανεξάρτητων αντίστοιχων ομάδων εντός και εκτός Αττικής. Υπήρχαν ομάδες που ανήκαν σε τοπικές ερασιτεχνικές κατηγορίες, για παράδειγμα όπως ο Ηρακλής Περιστερίου, ο Ήφαιστος Περιστερίου, αλλά αυτές ήταν ελαφρώς πιο οργανωμένες και αναγνωρίσιμες. Η επικέντρωση εδώ αφορά αυτή την ιδιότυπη υποκατηγορία με τις ανεξάρτητες τοπικές ομάδες.

   Οι αγώνες της ομάδας, συνήθως Κυριακή απόγευμα,  συγκέντρωναν πολλούς φιλάθλους από την ευρύτερη περιοχή του Περιστερίου. Αυτό δεν ίσχυε μόνο για το συγκεκριμένο ποδοσφαιρικό σωματείο αλλά και για όλα τα αντίστοιχα σωματεία και πολύ περισσότερο φυσικά για τις προπονήσεις των μεγάλων ομάδων της Α’ Εθνικής κατηγορίας. Η διασκέδαση για τότε ήταν περιορισμένη και μία καλή ανέξοδη ευκαιρία για να καταναλωθεί ο ελεύθερος χρόνος ήταν αποκλειστικά για το ανδρικό κοινό η παρακολούθηση τέτοιων αθλητικών συναντήσεων. Η δυνατότητα δημόσιας κυκλοφορίας και καθημερινής εξόδου των νεαρών άγαμων κοριτσιών ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη και ουσιαστικά μόνον υπό επίβλεψη ή υπό κάποια πρόφαση και πάντοτε με συγκεκριμένο χρονικό περιορισμό.

 

 

Η διοργάνωση των ποδοσφαιρικών τουρνουά. 

  Συνήθως οι ποδοσφαιρικοί αγώνες και τα ποδοσφαιρικά τουρνουά για αυτές τις ανεξάρτητες ομάδες διοργανώνονταν από καταστήματα αθλητικών ειδών, π.χ. στην οδό Βούλγαρη και Ζήνωνος τα αθλητικά είδη Μαραγκός, άλλο κατάστημα στον οδό Αναξαγόρα, πίσω από το δημαρχείο της πλατείας Κοτζιά, το κατάστημα του Μενέλαου Λιαράκου, άλλο κατάστημα ήταν στην οδό Αθηνάς, κοντά στην πλατεία Κοτζιά, τα αθλητικά είδη Δαβιλά. Ένα άλλο κατάστημα, προς τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, ήταν τα αθλητικά είδη Ιορδάνης.

  Οι ιδιοκτήτες αυτών αλλά και άλλων αντίστοιχων καταστημάτων αθλητικών ειδών, που έραβαν φανέλες για ομάδες, λειτουργούσαν ως μεσάζοντες και διοργανωτές για το κλείσιμο ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων παρέχοντας έτσι διόδους στα μικρο-όνειρα και μικρο-φιλοδοξίες της κάθε ομάδας να βρει αγωνιστικό πεδίο και να διαγωνιστεί.

 

  Αντίπαλες ομάδες προέρχονταν από το Περιστέρι (για παράδειγμα Δόξα Περιστερίου, Αστεράκι, Σεπολιακός), από το Αιγάλεω (Ασυριακός, ομάδα που έπαιζε τότε ο Λευτέρης Πουπάκης, ο μετέπειτα γνωστός τερματοφύλακας του Αιγάλεω, του Ολυμπιακού Πειραιώς και της Εθνικής ομάδας), ομάδες από τη Νίκαια και από άλλες περιοχές της Αθήνας. Όλες οι γειτονιές της Αθήνας και των περιχώρων, για παράδειγμα, Αμπελόκηποι, Κολωνός, Πετράλωνα, Βοτανικός, Ρουφ, Ταύρος, Μπραχάμι, Αιγάλεω, Νίκαια, Κορυδαλλός, και τόσες άλλες είχαν τη δική τους μικρή τοπική ομάδα σχεδόν χωρίς εξαίρεση. Κάθε γειτονιά είχε και τον δικό της μπαλλαδόρο, όπως λίγο αργότερα από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και προς τα τέλη της κάθε λαϊκή γειτονιά θα είχε και τον δικό της δεξιοτέχνη κιθαρίστα αφού τα πρότυπα άλλαζαν και αρκετοί νέοι ονειρεύονταν πλέον να γίνουν μέλη μουσικών συγκροτημάτων. 

 

  Η εδαφική γειτνίαση ήταν ένα βασικό κριτήριο για τους αγώνες δεδομένου ότι για εκείνη την εποχή ήταν δύσκολη η μετάβαση σε περιοχές της Αθήνας που βρίσκονταν από συγκοινωνιακής άποψης μακρυά, κάτι που επιλύθηκε δεκαετίες αργότερα ως ένα βαθμό με την έλευση του «μετρό».

  Αγώνες της ομάδας εκτός Αθηνών δόθηκαν, ενδεικτικά πάντοτε, στο Άστρος Κυνουρίας, στο Κρανίδι, στα Φιλιατρά, στη Θήβα, στη Λαμία, στα Κιούρκα, στους Αγίους Θεοδώρους, στη Μάνδρα, και αλλού.

  Οι μετακινήσεις της ομάδας με πούλμαν γίνονταν από το τουριστικό γραφείο «Άγγελος Τουρς».

 

 

 

Το ομαδικό πνεύμα.

( κάτι περισσότερο από ένα ποδοσφαιρικό σωματείο )

 

  

  Χαρακτηριστικό του πνεύματος συνοχής της ομάδας ή του ομαδικού πνεύματος (group mind) ήταν ότι οι ποδοσφαιριστές αποτελούσαν μία συμπαγή παρέα στον ελεύθερο χρόνο τους. Η σχετική χωρική γειτνίαση των κατοικιών τους συνετέλεσε φυσικά και σε αυτό, πιθανότατα και οι περιορισμένες σχετικά οικονομικές δυνατότητες των οικογενειών προέλευσής τους.

  Οι συνηθισμένες τοπικές έξοδοι ήταν στα τοπικά σινεμά της περιοχής, με απώτατο χωρικό όριο τα σινεμά της περιοχής του Κολωνού. Οι ταινίες ήταν τα χαρακτηριστικά γουέστερν ή και γουέστερν-σπαγγέτι με πρωταγωνιστές τον Κλιντ Ήστγουντ, τον Μοντγκόμερυ Γουντ (Τζουλιάνο Τζέμμα), τον Άντονυ Στέφεν, τον Λη Βαν Κλίφ. Επίσης οι ταινίες περιπέτειας ή αστυνομικές με τον Αλαίν Ντελόν, τον Τσαρλς Μπρόνσον, τον Ζαν-Πωλ Μπελμοντό, φυσικά τον ιδιαίτερα δημοφιλή Στηβ Μακ Κουήν, τον Σην Κόννερυ στις ταινίες τύπου Τζέϊμς Μποντ, τον Ζαν Μαραί στον «Φαντομά», γαλλικές κωμωδίες με τον Λουϊ ντε Φυνές, ιταλικές κωμωδίες με τον Τσίτσο και Φράνκο ή ελαφρά αισθηματικές ταινίες με Αλ Μπάνο και Ρομίνα Πάουερ. Από ελληνικές ταινίες οι προτιμήσεις εστιάζονταν κυρίως στις κωμωδίες και στα φαντασμαγορικά μιούζικαλ τύπου Γιάννη Δαλιανίδη.

 

  Ένα άλλο αναγνωριστικό στοιχείο της εποχής ήταν η ύπαρξη «Λεσχών» με μπιλιάρδα και ποδοσφαιράκια, οι «λέσχες σφαιριστηρίων». Οι νέοι της ομάδας, όχι όλοι, αλλά αρκετοί από αυτούς φοιτούσαν στα «φροντιστήρια μπιλιάρδου» του μπαρμπα-Μανώλη στην Παληά Αγορά και του Σεντόνα επίσης κοντά.

 

  Κάποιες φορές θα τους συναντούσε κανείς εν χορώ ή σε μικρότερες ομαδώσεις σε κάποια καφε-ζαχαροπλαστεία. Για παράδειγμα στο καφε-ζαχαροπλαστείο «Παράδεισος» στην περιοχή Αγίου Αντωνίου, ή στα πιο γνωστά, αλλά μικρά, όπως στου Μπενίση στην πλατεία Περιστερίου,  γνωστός για τους λουκουμάδες του και τα κουρκουμπίνια του, και στο όμορο «Παραγωγή» επίσης για λουκουμάδες ή κουρκουμπίνια. Άλλες ανεξάρτητες τοπικές ομάδες του Περιστερίου, όπως για παράδειγμα η National Περιστερίου, είχαν ως σημείο συγκέντρωσης το καφε-ζαχαροπλαστείο του Αγγελόπουλου στο πατάρι.

 

Τα μηχανάκια.

   Ένα ιδιάζον χαρακτηριστικό των νεαρών παικτών της ομάδας ήταν ότι οι περισσότεροι, ηλικίας 18 ετών και άνω, κατά τους θερινούς μήνες, το Σαββατοκύριακο νοίκιαζαν μηχανάκια  και περιφέρονταν σε διάφορες περιοχές της Αττικής, κυρίως στην παραλία.

  Τα μηχανάκια αυτά ήταν μικρού κυβισμού (50 κ.ε.) αποκλειστικά μάρκας «Honda», τα λεγόμενα «χοντάκια», από το κατάστημα του Κρασάκη στο ύψος της Θηβών. Η ενοικίαση είχε ισχύ από Σάββατο έως τη Δευτέρα το πρωϊ κατά τις δέκα η ώρα, όπου γινόταν και η παράδοση. Εχέγγυο ήταν η κράτηση της ταυτότητάς τους από το κατάστημα, και το αντίτιμο για την ενοίκιαση ήταν πενήντα δραχμές για κάθε μηχανάκι. Συνολικώς νοικιάζονταν επτά με δέκα μηχανάκια, ανάλογα με το μέγεθος της παρέας. Οδηγοί ήταν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία παίκτες και οι μικρότεροι σε ηλικία ήταν συναναβάτες. Ο όμιλος της εξόρμησης του Σαββατοκύριακου έφθανε δηλαδή το μέγιστο στα είκοσι άτομα.

  Αυτή η καλοκαιρινή βόλτα του Σαββάτου, σκηνή που την απέδωσε με μοναδική σκηνοθετική ικανότητα στην τελευταία καθαρτική σεκάνς της ταινίας του «Ρόμα» (1972) ο μάγος Φελλίνι εν προκειμένω για την Ιταλία, είχε ουσιαστικά κάποιο συγκεκριμένο δρομολόγιο, όπου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως συγκεκριμένο «τελετουργικό» ενηλικίωσης.

  Γύρω στις εννιάμισυ το βράδυ του Σαββάτου το κον-βόϊ με τα «χοντάκια» πήγαινε στο Μοναστηράκι, στο γνωστό σουβλατζίδικο (κεμπάπ) του «Θανάση». Τότε βέβαια μπροστά από το κατάστημα υπήρχε δρόμος και πάρκαραν τα μηχανάκια μπροστά από το κατάστημα. Δεν υπήρχε ούτε η κίνηση των μεταγενέστερων εποχών, παρότι βέβαια το σημείο ήταν ιδιαίτερο γνωστό στους Αθηναίους.

  Μετά το δείπνο στο σουβλατζίδικο η επόμενη διαδρομή ήταν μέσω της οδού Πειραιώς, προς Μοσχάτο, Λαμπράκη, Φρεαττύδα. Από Φρεαττύδα ξεκίναγε σε χαλαρούς ρυθμούς η παρέλαση των δίτροχων προς την ακτή Θεμιστοκλέους, Καστέλλα, στο περίφημο τότε «μπόουλινγκ», μετά στο Μικρολίμανο (τέως τουρκολίμανο), και μέσω της Ποσειδώνος στο μίνι-γκολφ στο Καλαμάκι. Μετά στο «Ροντέο» της Γλυφάδας. Μετά η νυχτερινή βόλτα συνέχιζε προς το Καβούρι, Βουλιαγμένη και κατέληγαν στη Βάρκιζα, όπου στην παραλία κοιμόντουσαν με τα sleeping-bang.  Όλα αυτά βέβαια από τα τέλη Μαϊου και κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες και δεδομένου ότι δεν είχαν αγώνα την επόμενη ημέρα. Το πρωϊ της Κυριακής επιστροφή μέσω Συγγρού.

 

  Ας σημειωθεί ότι η ίδια παρέα συνόδευε και φίλους της ομάδας σε θερινούς διαγωνισμούς χορού που γίνονταν τότε Κυριακάτικα πρωϊνά σε καφετέριες-κλαμπ της Λούτσας και της Νέας Μάκρης (Μαϊστράλι και Βιπς αντίστοιχα). Φιλικά ζευγάρια της περιοχής του Περιστερίου λάμβαναν μέρος, μετά από επίπονες πρόβες στα σπίτια τους, στους καλοκαιριάτικους αυτούς «διαγωνισμούς χορού»  και πολλές φορές πρώτευαν, άλλα ζευγάρια στο rock’n’roll και στο σέϊκ και άλλοι στο «ζεϊμπέκικο», το οποίο αφορούσε μόνο ατομικό διαγωνισμό και όχι σε ζεύγος.

   Το έπαθλο για το νικητήριο ζευγάρι ήταν δύο φιάλες ουϊσκυ ή δύο κούτες τσιγάρα, ξένης μάρκας, συνήθως Dunhill, Marlboro ή κάποιας αντίστοιχης ξένης εταιρείας. Τα ξένα τσιγάρα, όπως για παράδειγμα τα Dunhill, τα Rothmans, τα John Player Special, τα More, τα Marlboro, τα Camel, τα Pall Mall ήταν για εκείνες τις εποχές, αλλά και για αρκετά χρόνια αργότερα, ένδειξη κοινωνικής καταξίωσης και οικονομικής ευχέρειας.

  Όλη η ομάδα, ή όλη η παρέα συνόδευε τους συντοπίτες διαγωνιζόμενους στους πρωϊνούς αυτούς διαγωνισμούς ως συμπαράσταση. Και φυσικά τους υποδεχόταν με τις αντίστοιχες ενθουσιώδες ιαχές και χειροκροτήματα, όταν αυτά τα ζευγάρια νικούσαν. Τα συνήθη αφεψήματα για το κοινό ήταν τα τυπικά αναψυκτικά, γρανίτες, φραπέ (χτυπημένο στο σέϊκερ), και tam-tam.

   Αυτοί οι διαγωνισμοί χορού καλύπτονταν με ρεπορτάζ και φωτογραφίες από το εβδομαδιαίο περιοδικό «Φαντάζιο», το οποίο ήταν ιδιαίτερα προσφιλές στο πιο νεανικό κοινό, και λόγω της καλύτερης εκτύπωσής του σε σχέση με τα ανταγωνιστικά «Ρομάντσο», «Ντομινό», «Θησαυρός», και λόγω της ύλης που κάλυπτε.

   Σε μικρότερο βαθμό και συχνότητα ήταν και η συμπαράσταση παικτών της ομάδας σε συμμετοχή κοριτσιών σε καλλιστεία για την τοπική μις, όπως εκείνα που γίνονταν στους θερινούς τοπικούς κινηματογράφους του Περιστερίου «Ανεμώνη» και «Αννίτα».    

 

  Το κλασσικό ένδυμα εκείνων των εποχών ήταν οι διαβόητες «καμπάνες», οι οποίες γίνονταν σε ράφτη κατά παραγγελία ανάλογα με το μήκος ανοίγματος του κάτω μέρους του παντελονιού, για παράδειγμα 28 πόντους ή και 32 πόντους. Στην κόμμωση είχαν επιβληθεί τα σχετικώς μακριά μαλλιά και η διάσημη φαβορίτα.

 

  Άλλες τυπικές έξοδοι, χειμωνιάτικες περισσότερο, οι οποίες δεν κρατούσαν και πολύ αργά ήταν οι επισκέψεις σε «ντισκοτέκ», όπως στην Atomic στο Αιγάλεω, στην περιοχή του Κολωνού απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο «Βαρώνο» (όπισθεν του δημαρχείου Περιστερίου). Άλλες πιο επίσημες φοιτήσεις ήταν στην περιοχή της Αθήνας. Στο «Λεζαρντέν» (κλαμπ στη Λιοσίων και Φυλής), στο «Joker» (υπόγειο κλαμπ στην Πλάκα), και πολύ λιγότερο στη διάσημη «Κουϊντα» της Φωκίωνος Νέγρη με πορτιέρο τον Πιέρ με τα ιδιαιτέρως μακριά μαλλιά.

  Μια μικρότερη ομάδα παιδιών, όταν δεν υπήρχε πρωϊνό παιγνίδι τη Κυριακή, το Σάββατο πήγαινε στην Πλάκα από τις 8 έως τις 11.30 στα κλαμπ «Μέκκα» και «Καρυάτιδες».

 

  Τα αναψυκτήρια.

   Μία κάπως επίσημου χαρακτήρα έξοδος ήταν στα «αναψυκτήρια» της εποχής, χώρους θερινούς στο εύρος ενός θερινού σινεμά, όπου λαϊκές καταξιωμένες φίρμες αλλά και τραγουδιστές του ελαφρού και νεανικού τραγουδιού παρουσιάζονταν. Τα «αναψυκτήρια» έδιναν την ευκαιρία στα μη προνομιούχα οικονομικώς στρώματα να παρακολουθήσουν δια ζώσης ινδάλματα της εποχής και πάμπολλοι καταξιωμένοι καλλιτέχνες του μουσικού χώρου είχαν παρελάσει από εκεί. Οι περισσότεροι από αυτούς, μετά την εμφάνισή τους στο αναψυκτήριο, μετέβαιναν στο νυκτερινό κέντρο όπου δούλευαν.

  Κεντρικό για το Περιστέρι ήταν το καφε-ζαχαροπλαστείο «Παπασπύρου», στην κεντρική πλατεία Περιστερίου με τους φοίνικες, ακριβώς αριστερά από το παλαιό διώροφο δημαρχείο, μεταλλική πολυτελής κατασκευή για τα δεδομένα της εποχής, το οποίο φιλοξενούσε από την άνοιξη έως το τέλος του καλοκαιριού καλλιτέχνες του ελαφρού τραγουδιού, της ποπ, και διάφορους ζογκλέρ. Το ενδιαφέρον με το καφε-ζαχαροπλαστείο του «Παπασπύρου» ήταν ότι αμέσως μετά την παράταξη των τραπεζιών στην πλατεία της δημαρχίας, μπορούσε όποιος ήθελε από απόσταση να παρακολουθήσει αδαπανητί το πρόγραμμα ως απλός θαμώνας της πλατείας. Το μόνο μειονέκτημα ήταν η απόσταση σε σχέση με τον τραγουδιστή. Κονφερασιέ του αναψυκτηρίου «Παπασπύρου» ήταν ο Λάκης Σκούταρης και ενδεικτικά μερικοί από την πληθώρα των καλλιτεχνών που εμφανίστηκαν εκεί ήταν ο Τέρης Χρυσός, η Μαίρη Αλεξοπούλου, ο Λάκης Τζορντανέλλι και τόσοι άλλοι.

  Ένα άλλο αναψυκτήριο, το οποίο λειτουργούσε και ως τοπικό θέατρο, ήταν ο «Ορφέας», στη θέση του οποίου εδώ και χρόνια έχει ανεγερθεί πολυκατοικία. Στον «Ορφέα» εμφανίστηκε ο Γιώργος Ζαμπέτας με τον Τόλη Βοσκόπουλο στην μεγάλη επιτυχία της εποχής «Αγωνία», ο Τέρης Χρυσός, ο Μανώλης Αγγελόπουλος, πολλοί άλλοι τραγουδιστές και τοπικοί θίασοι. Αρκετά αργότερα στην περιοχή του Κολωνού θα ανοίξει το μεγαλύτερο όλων το «Άκρον»,  αλλά αυτό δεν υπήρχε την εποχή που αναφερόμαστε.

 

  Οι παλαιστικοί αγώνες.

  Σήμα κατατεθέν της εποχής, αποκλειστικά για το νεανικό ανδρικό κοινό, ήταν η διοργάνωση παλαιστικών αγώνων. Σε εφημερίδες της εποχής, ιδίως στις αθλητικές, άρθρα και καταχωρήσεις προωθούσαν αυτούς τους παλαιστικούς αγώνες. Η  διάδοσή τους ήταν τέτοια που και σε κινηματογράφο της περιοχής του Μπουρναζίου, στην «Αννίτα», διοργανώθηκαν πρωϊ Κυριακής τέτοιου τύπου παλαιστικοί αγώνες με συμμετέχοντες ενδεικτικά τους Ντάρλα και Χρήστο Ζυγούρη.

  Οι σημαντικοί αγώνες ήταν εκείνοι που διοργανώνονταν στην πίσω πλευρά του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας κοντά στην είσοδο της θύρας 13. Αυτοί οι αγώνες κατς ήταν βραδυνοί και η εκκίνησή τους τοποθετείται γύρω στις 8.30 το βράδυ. Οι αγώνες στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας εκκινούσαν με μικρότερες κατηγορίες και ο τελικός αγών, που διαφημιζόταν ως «αγών μέχρι θανάτου», γινόταν γύρω στις 10. Ενδεικτικά μερικοί από τους συμμετέχονες παλαιστές, χωρίς η εδώ αναφορά των ονομάτων τους να εμπεριέχει αξιοκρατική ιεραρχική κατάταξη, ήταν οι Αττίλιο, Καπαφλής, Καρπόζηλος (πατέρας και γιος), Λαμπράκης, Παπαλαζάρου, Πεφάνης, Ρουμπάνης, Σάγια, και άλλοι.

 

 

 Τα πάρτυ.

  Ο πιο συνηθισμένος τρόπος συνάντησης της νεολαίας και για τα δύο φύλα ήταν τα «πάρτυ». Πολλές φορές τα πάρτυ διοργανώνονταν από κοπέλλες, με την σιωπηλή έγκριση και επίβλεψη των γονέων της οικοδέσποινας, συνήθως στην κουζίνα του σπιτιού όπου ως παρέα θα είχαν και τη γνωστή κουμπάρα ή συννυφάδα ή τον πατζανάκη ή κάποιο στενό γειτονικό ενήλικο ζευγάρι.

  Οι προσκλήσεις ήταν ατομικές και συγκεκριμένες. Ίσως η σχετική μικρής εμβέλειας αναγνωρισιμότητα των παικτών της ομάδας να βοήθησε ως ένα βαθμό και στη συμμετοχή τους σε αυτά τα πάρτυ. Τα χαρακτηριστικά ηδύποτα όπως βερμούτ και πίπερμαν ήταν τα κύρια εναύσματα επιτρεπόμενης ευδιαθεσίας, πάντοτε με αυστηρό μέτρο.

  Η καθοριστική στιγμή στα πάρτυ ήταν τα λεγόμενα «μπλουζ», όπου εκεί συνήθως χαμήλωναν τα φώτα, και ο καβαλιέρος ανίχνευε τις προθέσεις των κοριτσιών για το ποια θα μπορούσε να χορέψει μαζί του. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά τραγούδια μπλουζ ήταν εκείνα του Adamo (La Nuit, Mon Cinema), του Al Bano (Io di Notte), το Sympathy (1969, των Rare Bird), του Christophe (1970, The Girl from Salina), το «Francoise» του ελληνικού συγκροτήματος των Vikings, το «Je t’ aime» (1969, του Serge Gainsbourg με την Jane Birkin), αργότερα το «Mamy Blue» (1971, των Pop Tops), και αρκετά άλλα.

  Σε πολλά από αυτά τα πάρτυ προέκυψαν σοβαρές συναισθηματικές σχέσεις που αρκετές απ’ αυτές κατέληξαν σε γάμο.

 

  Η δημιουργία έντονου ενδο-ομαδικού πνεύματος είχε όμως εκτός από τα πολλά θετικά της και τα αρνητικά της, κυρίως στο ότι αρκετοί παίκτες, προσκολλήθηκαν στην ομάδα και όταν η ομάδα προς τα 1974 διαλύθηκε δεν είχαν προβλέψει τις νέες καταστάσεις, εκτός φυσικά του ότι κάποιοι εξ αυτών είχαν μεγαλώσει ηλικιακά, και έτσι έχασαν ευκαιρίες για συμμετοχή σε ομάδες μεγαλύτερων κατηγοριών, αν και αρκετοί από αυτούς συνέχισαν σε άλλα ποδοσφαιρικά σωματεία.

 

 

Ανεξάρτητες τοπικές ομάδες. Κατάλογος.

  Η κατωτέρω παράθεση μικρών ανεξάρτητων τοπικών ομάδων που δραστηριοποιήθηκαν την ίδια πάνω κάτω εποχή είναι φυσικά περιοριστική, γιατί όλη η Ελλάδα εκείνη την εποχή έπαιζε ή έβλεπε ποδόσφαιρο. Από την ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου λείπουν τα ονόματα πολλών σημαντικών ομάδων.

  Ενδεικτικά λοιπόν εκτός από τον Ολυμπιακό Περιστερίου, που αποτελεί αφόρμηση και πρόφαση της παρούσης αφήγησης, άλλες ομάδες, που αρκετές απ’ αυτές αργότερα εντάχθηκαν σε ερασιτεχνικές κατηγορίες, ήταν:

Η Αγία Άννα Ζοφριάς,

Η Α.Ε.Κ. Μενιδίου,  

Ο "Αετός" Κορυδαλλού, 

Ο Απόλλων Περιστερίου,

Το Αστεράκι Περιστερίου,

Ο Αστέρας Άνω Λιοσίων,

Ο Αστέρας Κολωνού,  

Η Αστραπή Ανθουπόλεως,

Ο Ασυριακός του Αιγάλεω, 

Η Δόξα Κολωνού (η κυρίως ομάδα του Τάκη Λεμονή, έδρα: Λόφος Κολωνού),

Η Δόξα Περιστερίου,

Ο Εθνικός Πανοράματος (Χασιά),

Η "Ευαγγελίστρια", 

Ο Ηρόδοτος,

Ο Ηρακλής Περιστερίου,

Η Θύελλα Περιστερίου,  

Τα Θυμαράκια Σεπολίων,

Η Θύρα 13 (ή μεικτή Αθηνών), (ομάδα του Μενέλαου Λιαράκου) 

Το Καφενείο «13» (Περιστέρι),

Η Λαύρα Αργυρουπόλεως,

Η Λεόντειος Σχολή (Νέα Σμύρνη),

Η "Long Life" Νέας Σμύρνης (από τις πιο εύρωστες οκονομικά)

Η Μπεμπελούζ Αμελοκήπων,

Οι "Μπέμπηδες" Περιστερίου, 

Η National Περιστερίου,

Ο "Ορφέας" Περιστερίου, 

Ο Π.Α.Ο. Περιστερίου (περιοχή Ευαγγελίστριας),

Ο Π.Α.Ο.Κ. Περιστερίου,

Τα Πράσινα Πουλιά Περιστερίου,

Ο Σεπολιακός,

Ο Ταξιάρχης Περιστερίου.  

 

 

  Ο κατάλογος φυσικά είναι άκρως ελλιπής αλλά αφιερώνεται σε όλα αυτά τα παιδιά που είχαν όνειρα και δεν τα πραγματοποίησαν.

  Κάποιες φορές μόνο η προσπάθεια και η αναγνωρισιμότητα μικρο-τοπικής εμβέλειας είναι τα μόνα σουβενίρ που μένουν μαζί με τις αναμνήσεις της νεότητας. Έτσι κι αλλιώς οι ανώτερες θέσεις σε οποιαδήποτε κοινωνική ιεραρχία, σε οποιοδήποτε σύστημα, σε οποιαδήποτε εποχή και σε οποιαδήποτε συνομάδωση είναι πάντα λίγες και πολλές φορές εκ των προτέρων με πλάγιους τρόπους κληροδοτημένες ή προ-ανατεθημένες.

 

 

 

 

 

Ολυμπιακός Περιστερίου 1969

 

 

 

 

 

Ολυμπιακός Περιστερίου 1970

 

 

 

Ολυμπιακός Περιστερίου 1971

 

 

 

 

National Περιστερίου 1970

 

 

 

  

Χρυσαλλίς (Αγ. Αντώνιος Περιστέρι) 1972

Μεταξύ των εικονιζομένων και ο παίκτης του Ατρομήτου Αθηνών Δημήτρης (Μίμης) Βασιλείου. 

 

 

 

 

Θύρα 13  (ή μεικτή Αθηνών) 1974

Ομάδα του Μενέλαου Λιαράκου

 

 

 

 

 

Άμιλλα Περιστερίου 1975

 

 

 

 

 

 

 

 

Αστέρας Κολωνού 1976

 

 

 

 

Αστέρας Κολωνού 1976

 

 

 

 

 

Στη σύνταξη του παρόντος αφηγήματος σημαντικές πληροφορίες προσέφεραν ο Κώστας Βελοπετρόπουλος και ο Βαγγέλης Πατιτάκης, παίκτες της τότε ομάδας του Ολυμπιακού Περιστερίου.

 

 

 

 

 

 

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΡΑΦΟΣ

eleftherografos.blogspot.com

[ ανάρτηση 2 Ιουλίου 2023 :

Όταν η εργατική τάξη έπαιζε ποδόσφαιρο.

Ανεξάρτητες τοπικές ποδοσφαιρικές ομάδες.

Ολυμπιακός Περιστερίου.

διαδρομή σε μνήμες  ]