Wolfgang
Bauer
“Gespenster” (Ghosts) [Φαντάσματα]
Σκηνοθεσία:
Bernd Fischerauer
Ηθοποιοί:
Kerstin de Ahna
Gaby Herbst
Branko Samarovski
Karl
Maldek
Johanna
Mertinz
Gabriela
Dossi
Θέατρο: Werkraum Μόναχο
Der Spiegel Juni 1974
Θεατρογραφικά
/ - 1.
(απόσπασμα φωτο από το δημοσίευμα)
/
- 2.
(απόσπασμα φωτο από το δημοσίευμα)
Der Bauer im Bauer
„Gespenster“. Stück von
Wolfgang Bauer.
Werkraumtheater der Münchner Kammerspiele;
Regie: Bernd Fischerauer.
Wann ich mir
meinen Verdruß nit versaufet, ich müßt’ mich grad aus Verzweiflung dem Trunk
ergeben!“ Dieser Satz des Schusters Knieriem aus Nestroys „Lumpazivagabundus“
drückt genau das Lebensgefühl aus, das Wolfgang Bauers neues Stück, die im
Münchner Werkraumtheater uraufgeführten „Gespenster“, beherrscht.
Denn die
„Gespenster“ handeln von zwei Grazern, Universitätsdozent der eine,
Schriftsteller der andere, die ihren Tag im Schnaps ertränken, zwischendurch
das tun, was auf Österreichisch „pudern“ heißt...
Wie Oblomow
sich seiner russischen Gegenwart entzog, indem er sich ins Bett verkroch, so
verkriecht man sich hier ins Schnapsglas, wird dadurch stumpf und empfindlich
zugleich. Das Leben findet nur noch in „Spielen“ statt, in einem
Als-ob-Zeitvertreib, der unvermutet irgendwann ins lähmende reale Entsetzen
umschlägt, das man wieder mit der Flasche fortspülen muß — ein Bauerscher
Kreislauf, bei dem Fiktion und Wirklichkeit sich so lange höhnisch und
betroffen „manipulieren“, bis Treiben und Treibenlassen zu dem Schwebezustand einfrieren,
aus dem Bauer seine Menschen-Stilleben
formt: das Drama als verplemperte Zeit, der Weltuntergang in kleinen Raten, auf
Stottern abgesoffen; drop-out formuliert die österreichische Provinz den
Nihilismus als unambitioniertes Autodafe.
Bauer, 33, ist
der Autor, der in immer zwingenden Spiralen von „Magic Afternoon“ über „Change“
bis zu den „Gespenstern“ einen Kultur-Ausverkauf als Akt der Selbstzerstörung
betreibt, dem die Unfähigkeit zu schreiben die kraftvollsten Stücke eingibt.
Bauers
„Gespenster“ sind ein Künstlerdrama — groteskerweise das Drama eines Künstlers,
der pausenlos seinen Bankrott erklärt. Wenn auf der Bühne der Schriftsteller
Fred erklärt, daß er gerade eine Szene nicht schreiben kann, die man sieht,
dann beobachtet der Zuschauer die Puppe in der Puppe.
Oder, wie
Bauer es formuliert: Man schaut auf eine Schuhpastaschachtel, auf der eine
Schuhpastaschachtel abgebildet ist, auf der eine Schuhpastaschachtel und so ad
infinitum — ein Verfahren, das die romantische Ironie als heutiges Nichtigkeitsgefühl
vital und gebrochen zugleich aufleben läßt.
In Szenen,
deren mundfaul wortgewaltige Öde voll von chaotischer Kraft ist, rollt Bauer
erneut sein Zwangsthema auf: die Manipulation durch das Spiel; oder auch: wie
die Fiktion der Realität den Kragen umdreht.
Das ist, auf
diesen weiten Nenner gebracht, auch das Thema des Stücks der Saison, das die
Bühnen landauf, landab zelebrieren: das Thema von Handkes „Die Unvernünftigen
sterben aus“. Aber was bei Handke vor lauter Feinsinn und narzißhaften Skrupeln
nicht laufen kann, das rülpst bei Bauer ungeniert — und zeigt gerade dadurch
eine robuste Sensibilisierung.
Und Bernd
Fischerauers Münchner Inszenierung erreichte die „Gespenster“ vor allem
dadurch, daß sie in den Schauspielern jene wurstig-empfindliche Lockerheit
erzeugte, jenen scheinbar saloppen Tonfall, der als Zynismus auskotzt, was er
als Angst in sich hineingetrunken hat.
So gerieten
Karl Maldek (Dozent), Branko Samarovski (Schriftsteller) und Johanna Mertinz,
Gabriela Dossi und Gaby Herbst (ihre Bett- und Schreckgefährtinnen) von Akt zu
Akt stärker in den Sog der „Gespenster“, erreichten die Leere, die das Stück
immer widerspenstiger ausfüllt.
Kerstin de
Ahna als Schweizer Opfer war der Idealfall manipulierten Mißbrauchs:
Unsicherheit, Verklemmtheit, tapferes Bekennen zu schüchtern falschen Tönen —
das alles „saß“ genau auf der Rolle, so daß sich hier das Verwirrspiel zwischen
Fiktion und Leben auf das zutreffendste wiederholte.
Hellmuth Karasek
DER
SPIEGEL, Nr. 24/1974
Der Spiegel, nr. 24, 10 Juni 1974, column: Theater,
pp. 130-131
(από την ύλη περιεχομένων του τεύχους)
Mit Kerstin de Ahna, Gaby Herbst, Branko Samarovski.
(με τους: Kerstin de Ahna, Gaby Herbst, Branko Samarovski )
(φωτο από το δημοσίευμα)
απόδοση στα Ελληνικά:
Το πιόνι μέσα στο πιόνι
Gespenster (Φαντάσματα)
θεατρικό έργο του Wolfgang Bauer
Σκηνοθεσία: Bernd Fischerauer
θέατρο: Werkraum Μόναχο (θεατρικό εργαστήρι)
"Aν δεν πιω την απογοήτευσή μου,
θα πρέπει απλώς να ενδώσω στο ποτό από απόγνωση!". Αυτή η φράση του τσαγκάρη Knieriem από το «Lumpazivagabundus» του Nestroy εκφράζει ακριβώς τη στάση ζωής που κυριαρχεί στο νέο έργο του Wolfgang Bauer, «Φαντάσματα» [ Gespenster: Ghosts],
που έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Werkraum του Μονάχου. Γιατί τα «φαντάσματα» αφορούν δύο ανθρώπους από το Γκρατς, ο ένας λέκτορας Πανεπιστημίου, ο άλλος συγγραφέας, που πνίγουν τη μέρα τους στα σνάπς, ενδιάμεσα κάνοντας αυτό που στα αυστριακά λέγεται «σκόνη»...
Εδώ κρύβεται κανείς σε ένα ποτήρι, και γίνεται βαρετός και ευαίσθητος ταυτόχρονα. Η ζωή διαδραματίζεται μόνο σε «παιχνίδια», σε ένα σαν χόμπι, που απροσδόκητα κάποια στιγμή μετατρέπεται σε παραλυτικό πραγματικό τρόμο, που πρέπει να ξεπλύνει κανείς με το μπουκάλι - ένας κύκλος Bauerian στον οποίο η μυθοπλασία και η πραγματικότητα «χειραγωγούνται» η μία την άλλη με κοροϊδευτικό και επηρεασμένο τρόπο, μέχρι που τα πράγματα πάγωσαν στην αιωρούμενη κατάσταση από την οποία η ανθρώπινη ζωή ήταν η ζωή του. Τέλος του κόσμου σε μικρές δόσεις, τραυλισμός. εγκαταλείποντας το σχολείο, οι αυστριακές επαρχίες διατυπώνουν τον μηδενισμό ως ένα μη φιλόδοξο auto-da-fe (ομολογία πίστης). Ο Wolfgang Bauer, 33 ετών,
είναι ο συγγραφέας που, σε όλο και πιο συναρπαστικές σπείρες από το "Magic Afternoon" (1967) στο "Change" (1969) στο "Ghosts" (γραφή: 1973), ξεπουλά τον πολιτισμό ως πράξη αυτοκαταστροφής, για τον οποίο η αδυναμία γραφής εμπνέει τα πιο δυνατά κομμάτια.
Τα «Φαντάσματα» [Ghosts / Gespenster] του Bauer
είναι ένα δράμα καλλιτέχνη - γκροτέσκο, το δράμα ενός καλλιτέχνη που διαρκώς δηλώνει τη χρεοκοπία του. Όταν στη σκηνή ο συγγραφέας Φρεντ εξηγεί ότι δεν μπορεί να γράψει μια σκηνή που φαίνεται, ο θεατής παρακολουθεί τη μαριονέτα μέσα στην μαριονέτα.
Ή, όπως το θέτει ο Bauer:
Κοιτάς ένα κουτί παπουτσιών,
πάνω στο οποίο απεικονίζεται ένα κουτί παπουτσιών
και ούτω καθεξής ad infinitum (επ’ άπειρον)
- μια διαδικασία που αναβιώνει τη ρομαντική ειρωνεία
ως το σημερινό αίσθημα του τίποτα,
τόσο ζωτικής όσο και σπασμένης.
Στο τέλος, ο Bauer στον Bauer (δηλαδή ο συγγραφέας στη σκηνή)
πετάει τη γραφομηχανή του από το παράθυρο.
Και, πλάκα, κατέληξε στο θέατρο
όπως ακριβώς το έργο του Μπάουερ.
Ο μόνος ζωτικής σημασίας γερμανόφωνος καλλιτέχνης της ποπ δεν γνωρίζει πλέον τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και την τέχνη γιατί την ξέρει πολύ καλά για να μην τη γεμίζει με τα ογκώδη απόβλητα των άδειων μπουκαλιών.
Σε σκηνές των οποίων η νωχελική, εύγλωττη ερήμωση είναι γεμάτη χαοτική δύναμη, ο Bauer επαναφέρει το ψυχαναγκαστικό του θέμα: χειραγώγηση μέσω του παιχνιδιού. ή επίσης: πώς η μυθοπλασία στρέφει το κολάρο στην πραγματικότητα.
Ο Karl Maldek (λέκτορας), ο Branko Samarovski (συγγραφέας) και η Johanna Mertinz, η Gabriela Dossi και η Gaby Herbst (οι συντρόφισσες και οι σύντροφοί τους) βρέθηκαν όλο και περισσότερο να έλκονται από τα «φαντάσματα» από πράξη σε πράξη, φτάνοντας στο κενό που γεμίζει το έργο όλο και πιο πεισματικά.
Η Kerstin de Ahna ως το Ελβετικό θύμα ήταν η ιδανική περίπτωση χειραγώγησης κακοποίησης: ανασφάλεια, στενότητα, γενναία εξομολόγηση με ντροπαλούς, ψεύτικους τόνους - όλα αυτά «κάθονταν» ακριβώς στον ρόλο, έτσι ώστε η σύγχυση μεταξύ μυθοπλασίας και ζωής επαναλήφθηκε εδώ με τον πιο ακριβή τρόπο.
Wolfgang Bauer (1941-2005)
ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΡΑΦΟΣ
[ ανάρτηση 24 Μαρτίου 2025 :
Wolfgang Bauer
“Gespenster” (Ghosts) [Φαντάσματα]
Σκηνοθεσία: Bernd Fischerauer
με
τους:
Kerstin de Ahna
Gaby Herbst
Branko Samarovski.
Karl Maldek
Johanna Mertinz
Gabriela Dossi
Der Spiegel Juni 1974
Θεατρογραφικά ]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου